Áttatíu prósent !

Um daginn fór ég  að velta fyrir mér hve 80 prósent er rosalega há tala.  Áttatíu prósent .  Það er 8 af hverjum 10.  Það er líka 80 af hverjum 100.  Það er svakalega mikið.  

10 ástfangin pör ákveða að gifta sig.  Lífið tekur fagnandi á móti þeim utan við kirkjudyrnar brosandi og fullt af eftirvæntingu.  Hvíslar í eyru þeirra: komið þið með mér og skiljið áhyggjurnar eftir hjá hrísgrjónunum hér við kirkjudyrnar, þetta verður æðislegt hjá okkur. Öll pörin eru með lífshandritið í vasanum og öll eru þau búin að  lesa það oft og mörgum sinnum yfir. Handritið sem þau lásu var rómantískur gamanleikur með dramatísku ívafi en þó leyfilegt öllum aldurshópum.  Myndi vera með hvítu merki ef sýnt væri á RÚV. 

Þegar brúðkaupsbrímanum léttir og pörin taka sér stöðu á leiksviði lífsins vill svo illa til að öll þessi pör eru ekki bara í röngu leikriti heldur eru þau líka í vitlausu leikhúsi.   Þegar tjaldið er dregið frá reyna þau öll af fremsta megni og kunnáttu að spinna sig áfram í gegn um leikverkið þrátt fyrir að kannast ekkert við handritið, en það reynist þeim flestum á endanum of erfitt.  Leikritið sem þau eru skyndilega stödd í  reynist vera hádramatískur farsi með grín og hryllingsívafi og er bæði of þungt og of ókunnugt, og þau ná engan vegin nógu góðri tengingu við samleikarann. 8 af þessum hjónum ákveða því að segja skilið við þetta erfiða og þunga leikrit og flest gefast þau upp fyrir hlé.  

Þetta virðist vera sá raunveruleiki sem foreldrar einhverfra barna þurfa að horfast í augu við. Skilnaðartíðni hjá slíkum foreldrum er sagður vera um 80 % og er stundum talað um allt að 85-90% skilnaðartíðni.  Þetta eru fáránlega háar tölur og eiginlega alveg með ólíkindum. Reyndar hefur mér ekki enn tekist að finna haldbærar rannsóknir sem styðja þessar tölur og ég veit ekki til þess að gerð hafi verið slík könnun á Íslandi.  Engu að síður er 80% sú tala sem alltaf kemur upp þegar verið er að ræða um skilnaðartíðni hjá foreldrum einhverfra barna, á vefsíðum í spjallþáttum, á CNN og á fleiri miðlum. Ég veit að NAA (National Autism Association) í USA  hefur hrint af stað sérstöku átaki til að berjast gegn þessari fáránlega háu tölu.  

En hvað getur skýrt þessa gríðarlegu háu skilnaðartíðni.  Nánast undantekningarlaust er það pabbinn sem "gengur í burtu" og mamman "verður eftir" með fatlaða barnið.  Hvers vegna ? Er þessum feðrum sama um velferð barnsins síns ?  Var ástin ekki sterkari en þetta í upphafi ? Eru þetta bara einhverir skíthælar sem mamman er betur komin án ? 

Þar sem svo illa vill til að ég er hvorki alvitur né hef í fórum mínum kristalskúlu þá get ég því miður ekki svarað þessum spurningum.  Ég get aftur á móti talað aðeins af eigin reynslu þar sem ég er einmitt einn þessara leikara sem nú stendur á ókunnugu leiksviði með vitlaust handrit í rassvasanum.   Leikverkið sem ég er í er komið nokkuð á veg, 13 leikþáttur nýlega hafin og er ég aðeins farin að átta mig á aðstæðum í leikhúsinu. Farin að sjá hverjir af áhorfendum eru okkur hliðhollir og hverjir ætla bara að horfa á.  Sumir horfa reyndar bara í aðra átt og virðast engan áhuga hafa á þessu skrítna leikriti og nokkrir gengu út í hléinu.  

Það hafa oft komið stundir í leikritinu þar sem leikfléttan varð of snúin og þung og ég íhugaði alvarlega hvort ég gæti haldið þessu áfram.  Ástæðan hefur aldrei snúist um ást mína á samleikurum mínum, fjölskyldunni minni. Það er nefnilega svolítið merkilegt að á þeim stundum sem sviðsljósin hafa dofnað hvað mest og sviðið verið í  hvað mestu myrkri, þá hefur það aldrei verið vegna þess að mínir samleikarar hafi verið mér of erfiðir eða að ég hafi á einhvern hátt orðið þeim mótfallinn.

Nánast undantekningarlaust er ástæða erfiðleika súrefnisskortur á leiksviðinu.  Það er nefnilega ótrúlega auðvelt að keyra þetta fjölskylduleikrit áfram á fullum krafti en með næstum tóman tank.  Því einhvera hluta vegna er bensínmælirinn það fyrsta sem bilar við þessar aðstæður sem við erum leika við. Og við erum bæði sammála um það að þegar krísa skellur á, í formi depurðar, kvíða eða þunglyndis, þá sjáum við það aldrei fyrir.  Við höfum talað um þetta margoft og reynt að finna leiðir til að mæta svona tímabilum og reyna að sjá þau fyrir á einhvern hátt.  En það hefur reynst okkur erfitt hingað til og ekki til neinar töfralausnir.  

Ég hef líka oft leitt hugan að því hvers vegna við erum enn í 20 prósenta hópnum.  Ég og við erum meðvituð um þessa háu skilnaðartíðni og mikilvægi þess að rækta okkar samband sem hjón og vinir.  Við föllum stundum í þá gryfju að ætla að keyra þetta allt saman á eljunni og hörkunni og verður heimilið þá eins og hálfgerður vinnustaður og fjölskyldan að fyrirtæki. Það er ekki líklegt til árangurs til lengri tíma. Það er algert lykilatriði að við hjónin fáum öðru hvoru smá tíma til að rækta okkar vinskap og ekki síður að rækta okkur sjálf sem einstaklinga. 

En að mínu mati vegur lang þyngst í þessu öllu saman hvaða væntingar þú hefur til lifsins og að geta aðlagað væntingastuðulinn hjá þér eftir því hvaða aðstæður koma upp. Þegar barn fæðist er óhjákvæmilet að það hafi einhver áhrif á lífið hjá foreldrunum og að breyta þurfi einhverjum hlutum.  Ef ég hef t.d. þær væntingar til lífsins að ég muni fá fullan nætusvefn allar nætur þá er líklegt að ég verði fyrir vonbrigðum.  Ef ég aftur á móti geri mér grein fyrir því að ungabarni fylgir allskonar vesen og stúss þá verð ég ekki fyrir eins miklum vonbrigðum. Vandin með að eignast einhverft barn er að mjög erfitt er að átta sig á hvaða væntingar eru raunhæfar.  Við hófum okkar lífsgöngu með væntingarstuðulinn stilltan á normal og urðum eðlilega fyrir ítrekuðum vonbrigðum.  

Þegar við áttuðum okkur á að lækka þyrfti stuðulinn nánast niður í jarðhæð urðu vonbrigðin ekki eins mörg og ekki eins þung. Ég man sérstaklega vel eftir gamlárskvöldi þegar Bergur var c.a. 5-6 ára.  Jól og áramót voru í minum huga tímabil sem einkenndist af gleði og hamingju og án nokkurs vafa skemmtilegasti hluti ársins.  Eftir að Bergur kom til skjalanna fóru þessir dagar að taka á sig aðra mynd og urðu þessir dagar sem áður gengu út á dekur og hvíld að snúast um kvíða og puð.  Mjög erfitt var að fara með hann í jólaboð þar sem hann fiktaði í öllu og skemmdi og kveið okkur yfirleitt mikið fyrir slíkum boðum.  Gamlárskvöld með sínu skaupi, veislumat og kampavínsglasi fannst okkur erfiðast af öllum kvöldum því litli drengurinn hafði engan áhuga á að fylgja þeim áramótahefðum sem  við þekktum.  Hann vildi bara vera úti að skoða raketturnar.  Á þessu kvöldi var einna erfiðast að kyngja þeim brostnu væntingum sem við höfðum til kvöldsins.

Það var síðan eitt kvöld milli jóla og nýárs að við  Inga fórum að tala saman og komumst að því að okkur leið báðum alveg eins. Ég hélt í einfeldni minni að ég væri einn um að finnast þetta og skammaðist mín fyrir að vera að svekkja mig eitthvað á þessu. Við töluðum okkur saman þetta kvöld um að hætta að gera einhverjar óraunhæfar væntingar sem alltaf brugðust.  Í staðinn ætluðum við láta þetta kvöld vera kvöldið hans Bergs og gefa honum alla þá athygli sem hann þyrfti á að halda.  Allar væntingar um að geta setið við veisluborðið og spjallað, spilað saman trivial pursuit eða að horfa á skaupið voru settar í skókassa og geymdar til síðari tíma.  Við vorum í kuldagöllunum mest allt kvöldið og komum rétt aðeins inn til að hlýja okkur smá og stinga upp í okkur stöku konfektmola.  Skemmst er frá því að segja að þetta kvöld var frábært og kenndi okkur þessa rosalega mikilvægu lexíu að vera ekki að vænta einhvers sem er ekki til staðar.

Við höfum eftir þetta örlagaríka gamlárskvöld reynt að vera meðvituð um að væntingarstuðullinn sé alltaf í réttri hæð og fært hann til eftir því sem við á. Stundum fer hann niður en stundum líka upp.  Um daginn færði ég hann t.d. upp um einn heilann með því að kaupa áskrift að enska boltanum í vetur.  Því þrátt fyrir mjög mikin áhuga á enska boltanum þá hefur það hingað til ekki verið raunhæft að vænta þess að geta horft á heilan leik í sjónvarpinu. Nú hinsvegar er 13 ára ungilngurinn farinn að setjast hjá pabba sínum og spyrja hver sé staðan.

Því ætla ég að leyfa mér að vænta þess að geta fylgst með enska boltanum í vetur og það finnst mér frábært.  Það eru svona litlir sigrar sem eru mikilvægir.

Kv.

Kej

Athugasemdir

[Sigrún Friðriksdóttir, 14.9.2008 kl. 00:47]

Þarna stalstu korteri af nætursvefninum mínum en það var sko þess virði, Frábær blogg , bæði þetta og síðasta, lengra þorði ég ekki í kvöld. Langaði bara að segja ykkur að mér fannst alveg frábært að fá að hitta ykkur aðeins á ljósahelgini, Gyða orðin svo stór og alltaf jafn sæt þessi dúlla. Frábært að geta aðeins gargað og hoppað með þér í árgangagöngunni Inga

Klemmur og knús

[Inga Sveinbjörg Ásmundsdóttir, 14.9.2008 kl. 10:41]

Takk fyrir innlitið Sigrún mín.  Já það var geggjað að hitta þig og vá þú kannt að koma manni á óvart.  Hver veit nema ég geti klukkað þig til baka í þeim efnum . Kv. Inga

[Hulda G. Geirsdóttir (IP-tala skráð) 15.9.2008 kl. 22:16]

Þetta eru frábærir pistlar hjá þér, þú ert úrvalspenni og efnið skemmtilegt þó það sé ljúfsárt. Stórt knús frá okkur!
Hulda og co
p.s.
Sakna þess þó að sá ekki stórfrétt hér inni um síðustu fjölgun fjórfættra fjölskyldumeðlima

[Inga Sveinbjörg Ásmundsdóttir, 15.9.2008 kl. 23:44]

Segðu það nú Hulda mín.  Það er greinilegt að sumt er bara ekki eins ofarlega hjá sumum .  Mun því taka áskorun þinni hér með og gera smá grein fyrir hlutverki nýja fjölskyldumeðlimsins hjá bæði Gyðu og Bergi.  Takk fyrir kommentið.  Heyrumst fljótlega vonandi.  Góðar kveðjur til allra í Blesugróf. Kv. Inga